Onderzoek

Onderzoek door het ringen van steenuilen

Tussen 2007 en heden was het mogelijk om de steenuilpopulatie op Zuid-Beveland uitgebreid te monitoren. In andere delen van Nederland is de bescherming van steenuilen in handen van vrijwilligers en die zijn over het algemeen alleen tijdens de maanden van het broedseizoen actief.
Sinds de Provincie Zeeland met ingang van 1 januari 2007 subsidie beschikbaar stelde voor het behoud van de steenuilen in midden Zeeland heeft Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) Peter Boelee van bureau Natuurbelevenis een betaalde opdracht kunnen geven om de populatie te beschermen, te behouden en mogelijk uit te laten breiden. Hierdoor werd het mogelijk dat Peter zich hiervoor enkele dagen per week in kon zetten. Vanaf 2007 zijn er ruim 1400 Steenuilen in Midden Zeeland door Adri Joosse en Peter Boelee geringd en geregistreerd bij het Vogeltrekstation in Arnhem. Het lukt ieder jaar om de ringen van de volwassen dieren af te lezen. Hierdoor is Peter al veel te weten gekomen van het gedrag van de Bevelandse Steenuilen dat hier en daar afwijkend is van Steenuilen elders in Nederland.

Onder andere werd het mogelijk om familiebanden vast te leggen, om verplaatsingen zichtbaar te krijgen. Zodoende is bekend geworden dat er Steenuilen vanuit België naar Zuid-Beveland vliegen. En zelfs is er in Ovezande een steenuilvrouwtje gevonden die in Philippine in Zeeuws Vlaanderen geringd was.

Alle informatie, het hele jaar door verkregen door controles van nestkasten, door gesprekken met erfeigenaars, zichtwaarnemingen van steenuilen en de terugmeldingen van geringde uiltjes enz. enz. wordt per jaar ingevoerd en opgeslagen in computerbestanden. Hierdoor werd steeds meer bekend over de gewoontes van de in wild levende steenuilen op Zuid-Beveland en Walcheren.

Enkele afwijkende gewoontes van de Bevelandse populatie in vergelijk met die van steenuilen elders in Zeeland en daar buiten:

Bijna 100 % van de steenuilen broedt hier in een nestkast, nog maar heel zelden broeden ze hier in natuurlijke broedholtes.
Elders blijven steenuilpartners jaren bij elkaar, hier is het verloop onder mannelijke partners groot
Waarschijnlijk door een gebrek aan geschikt biotoop rondom het al jaren bezette broedgebied breidt de populatie zich in de afgelopen vijf jaar niet ‘uit’ maar ‘in’. Waardoor de territoria hier vaak niet meer dan 1 ha groot zijn.
Bevelandse steenuilen hebben een duidelijke voorkeur voor bewoonde erven, nog maar op enkele plaatsen komt het voor dat ze in onbewoond natuurgebied leven
Wanneer een boerderij leeg komt te staan, verdwijnen de steenuilen ook al binnen enkele weken
Steenuilen verlaten het territorium wanneer de broedkast wordt vervangen of zelfs nog maar wanneer de kast ter plaatse wordt gerenoveerd
Jonge vrouwelijke steenuilen verplaatsen zich verder dan enkele kilometers vanaf de plek waar ze geboren zijn
Het komt hier 3 tot 4 maal per jaar voor dat twee vrouwelijke steenuilen samen in een nestkast gaan broeden. In één geval gaat het jaarlijks om hetzelfde vrouwtje met steeds een ander vrouwtje. De eieren zijn dan onvruchtbaar.

De informatie verkregen door ringonderzoek en controles van de kasten wordt ingevoerd op een nestkaart van SOVON ( stichting Veldonderzoek Nederland) en zal worden gedeeld met STONE ( Steenuil Onderzoek Nederland)

Uit hoeveel exemplaren bestaat de populatie in midden Zeeland? Er zijn gemiddeld per jaar 60 broedparen, daarnaast is het duidelijk geworden dat er een surplusgroep voorkomt bestaande uit ongepaarde mannen en vrouwen van ongeveer 20 uiltjes per jaar. Ieder jaar worden er gemiddeld 100 jongen geboren, gemiddeld 3 jongen per broedpaar. In het volgend broedseizoen is hier nog ongeveer 20 % van over. Deze kleine uil is heel kwetsbaar, veel jongen overleven de eerste weken van hun leven niet door de aanwezigheid van huiskatten, roofvogels, het verkeer, slechte weersomstandigheden, landbouwbestrijdingsmiddelen, enz. (NB Deze gegevens zijn over het algemeen verkregen door ringonderzoek, er is meer onderzoek voor nodig om hier meer bewijs van te krijgen)

Peter ringt een jonge Steenuil en wordt hier geassisteerd links door Monique en rechts door Trudie